اثرات کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی¬های کمی و کیفی زیره سبز (cuminum cyminum) در شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی اثرات کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی¬های کمی و کیفی زیره سبز در شرایط تنش خشکی در سال زراعی 91-1390 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آموزشی دانشگاه زابل انجام شد. عامل اصلی سطوح خشکی شامل (60، 40 و 20 درصد ظرفیت زراعی) و عامل فرعی کودهای مختلف شامل (تیمار شاهد (عدم مصرف کود) =t1، کود نیتروژن و فسفر (100 کیلو گرم در هکتار) =t2، دامی (20 تن در هکتار) =t3، کمپوست (10 تن در هکتار) =t4، 2/1 دامی 2/1 نیتروژن و فسفر =t5 و 2/1 کمپوست 2/1 نیتروژن و فسفر =t6) در نظرگرفته خواهد شد. نتایج نشان داد که اثر تیمار کودی وتنش خشکی بر روی تمامی خصوصیات مورفولوژیک در سطح 1 درصد معنی¬دار شد. اما اثر متقابل کود وتنش بر روی ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعدادبذر در بوته و وزن هزار دانه در سطح 1 درصد معنی¬دار شد. تعداد بذر در بوته در سطح 5 درصد معنی¬دار شد و سایر تیمارها معنی دار نشدند. بیشترین ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته، عملکرد دانه و بیولوژیک از تیمار تنش خشکی 60 درصد ظرفیت زراعی و کود دامی بدست آمد و با افزایش تنش از مقدار آنها کم شد. اثر تیمار کودی وتنش خشکی بر روی درصد اسانس و عملکرد اسانس در سطح 1 درصد معنی¬دار شد. اثر متقابل تیمار کود و تنش خشکی بر روی درصد اسانس در سطح 1 درصد معنی¬دار شد اما بر روی عملکرد اسانس معنس¬دار نشد. بیشترین درصد اسانس مربوط به تنش خشکی 40 درصد ظرفیت زراعی و ترکیب کود شیمیایی با کمپوست بدست آمد اما بیشترین عملکرد اسانس مربوط به تنش خشکی 60 درصد و کود دامی بود. اثر تیمار کود و تنش خشکی و اثر متقابل کود وتنش خشکی بر روی تمامی اجزای اسانس در سطح 1 درصد معنی¬دار شد. کومین آلدهید که از اجزاء مهم اسانس می باشد در شرایط تنش 60 درصد و ترکیب کمپوست با کود شیمیایی بدست آمد. میزان افزایش کومین آلدهید با افزایش پاراسیمن ارتباط مستقیم داشته، ولی بامیزان آلفاپینن، بتاپینن و گاماترپینن رابطه ی عکس دارند که شاید نوعی رابطه ی مکملی در اسانس با یکدیگر داشته باشند. درکل تنش 60 درصد و ترکیب کودهای آلی با شیمیایی عملکرد کمی، کیفی گیاه زیره سبز را تا حد زیادی بالا برد.